Sanayi tesisleri ve çevreye etkisi olan işletmeler için Türkiye’de çevre mevzuatına uygunluk büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda ilk adım olan geçici faaliyet belgesi (GFB), çevresel izin sürecinin başlangıç noktasını oluşturur. GFB, işletmenin çevreye etkilerini kontrol altına aldığını ve kalıcı izin sürecine hazır olduğunu gösteren ön onay niteliğindedir.
İşletmeler faaliyetlerine başlamadan önce, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından belirlenen kriterlere göre GFB başvurusu yapmalıdır. Bu başvuru Çevre Bilgi Sistemi (ÇBS) üzerinden elektronik olarak gerçekleştirilir. Başvuru dosyasında; tesisin faaliyet konusu, proses akış şeması, yerleşim planı, atıksu ve emisyon kaynakları gibi teknik bilgiler yer alır.
Geçici faaliyet belgesi alındıktan sonra işletmeye çevre izni veya çevre lisansı alması için 1 yıllık süre tanınır. Bu süre zarfında, gerekli analizlerin yapılması, arıtma sistemlerinin işlerliği ve baca ölçümlerinin tamamlanması gerekir. Süre içinde eksik belgeler tamamlanmazsa GFB geçersiz sayılır ve tesisin faaliyetleri durdurulabilir.
GFB süreci, işletmenin çevreye zarar vermeyecek şekilde organize edilmesini ve sürdürülebilir çevre yönetimi ilkelerine göre hareket etmesini sağlar. Bu belgeyi almak, yasal zorunluluğun yanı sıra çevreye saygılı üretimin temel adımıdır.
Çevresel etki yaratan tüm işletmelerin faaliyetlerine başlamadan önce belirli izin süreçlerinden geçmesi gereklidir. Bu süreçteki ilk adım olan geçici faaliyet belgesi (GFB), işletmenin çevresel kriterlere uygunluğunu göstermesi açısından kritik bir belgedir. Geçici faaliyet belgesi, işletmeye çevre izni veya çevre lisansı alabilmesi için verilen resmi bir süredir ve 1 yıl geçerliliğe sahiptir.
GFB başvurusu sırasında işletmelerin atık yönetimi, emisyon kaynakları, atıksu deşarjı gibi çevresel faktörlere dair bilgileri eksiksiz sunması gerekir. Proses şemaları, arıtma sistemlerine ilişkin teknik detaylar ve varsa çevre yönetim planı gibi belgeler bu dosyada yer almalıdır. Başvuru, Çevre Bilgi Sistemi üzerinden çevrim içi olarak yapılır ve eksik belge durumunda değerlendirme süreci uzayabilir.
Geçici faaliyet belgesi alındıktan sonra işletme resmen faaliyetlerine başlayabilir, ancak bu süreç içinde çevre izni veya lisansı başvurusunu tamamlaması zorunludur. Çevre mevzuatına göre bu süre en fazla 12 aydır. Zamanında tamamlanmayan işlemler sonucunda GFB iptal edilir ve işletmeye idari yaptırımlar uygulanabilir.
GFB süreci, çevreye duyarlı üretimin ve sürdürülebilir kalkınmanın temelini oluşturur. Yasal sorumlulukların bilincinde olan işletmeler, bu belgeyle birlikte çevresel etkilerini en aza indirerek hem toplum nezdinde güven kazanır hem de uzun vadeli başarıya ulaşır.
