Propolis, arıların ağaç kabukları, tomurcuklar ve bitki reçinelerinden topladığı, ardından kendi enzimleriyle işleyerek kovan içinde kullandığı doğal bir maddedir. Antibakteriyel ve antifungal özellikleri sayesinde arılar, propolisi kovan hijyenini sağlamak, çatlakları kapatmak ve mikroorganizmalara karşı koruma amacıyla kullanır. Arıcılıkta hem arı sağlığı hem de insan tüketimi açısından değerli bir üründür.
Propolis üretimi için özel olarak tasarlanmış propolis tuzakları kullanılır. Bu tuzaklar genellikle kovanın üst kısmına yerleştirilir. Arılar, bu delikli yüzeyi doğal bir açıklık olarak görüp reçine ile kaplamaya çalışır. Belli bir süre sonunda tuzaklar kovandan alınarak propolis toplanır.
Toplanan ham propolis, doğrudan kullanılmaz. Temizlenmesi ve saflaştırılması gerekir. Bu süreçte propolisin içindeki balmumu, tahta parçaları ve diğer yabancı maddeler ayrılır. Ardından su ya da alkol bazlı ekstraksiyon yöntemleriyle sıvı veya damla formunda tüketilebilir hale getirilir.
Propolis üretimi sırasında kimyasal kullanılmaması ve kovanların doğal kaynaklara yakın yerlerde bulunması, ürünün kalitesini artırır. Ayrıca farklı bitki örtülerine sahip bölgelerde toplanan propolisin içeriği de değişkenlik gösterebilir.
Propolis üretimi, bilinçli arıcılık teknikleriyle yapıldığında hem arı sağlığı hem de ürün verimliliği açısından avantaj sağlar. Bu değerli maddenin toplanması, işlenmesi ve saklanması belirli kurallara göre gerçekleştirilmelidir. Doğru teknikler, ürünün kalitesini ve ticari değerini artırır.
Propolis tuzakları, arıların doğal davranışlarından yararlanılarak tasarlanmıştır. İnce delikli plastik veya tahta yüzeyler, arılar tarafından reçineyle kaplanır. Bu yüzeyler belirli periyotlarla kontrol edilerek propolis toplanır. Ham propolis, güneş görmeyen serin bir ortamda kurutularak muhafaza edilir.
Kaliteli propolis, reçine oranı yüksek, yabancı maddelerden arındırılmış ve doğal bileşenlerini kaybetmemiş olmalıdır. Hasat edilen propolisin temizlenme süreci, ürünü insan tüketimine uygun hale getirir. Özellikle gıda, takviye edici ürün ve kozmetik alanlarında kullanılan propolisin laboratuvar ortamında analiz edilmesi gerekir.
Propolis üretiminde çevresel faktörler, bitki çeşitliliği ve arı ırkı doğrudan etkilidir. Bazı bölgelerde üretilen propolisler antioksidan açısından daha zengindir. Bu yüzden bölgesel üretim bilgisi, üreticinin planlamasında önemli rol oynar.
