Risk analizi

Risk analizi, iş yerlerinde çalışanların karşılaşabileceği tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin olasılığı ve etkisi değerlendirilerek risklerin önceliklendirilmesi sürecidir. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında tüm işletmelerin faaliyet alanlarına uygun şekilde risk analizi yapmaları zorunludur. Bu analiz, olası iş kazalarının, meslek hastalıklarının ve üretim aksaklıklarının önüne geçmeyi hedefler. Riskler tespit edildikten sonra alınması gereken önlemler belirlenir ve işverenin bu doğrultuda uygulamalar yapması sağlanır. Bu süreç yalnızca yasal bir yükümlülük değil, aynı zamanda çalışan sağlığı, iş verimliliği ve kurumsal sürdürülebilirlik açısından da kritik bir adımdır. Risk analizi, genellikle iş güvenliği uzmanları tarafından gerçekleştirilir. Analiz kapsamında fiziksel, kimyasal, biyolojik ve ergonomik riskler değerlendirilir. Her bir tehlikenin gerçekleşme olasılığı ve etkisi puanlanarak risk derecelendirmesi yapılır. Bu değerlendirmeler ışığında alınması gereken önleyici tedbirler planlanır. Analiz raporlarının güncel tutulması, yeni risklerin doğabileceği durumlarda (örneğin yeni ekipman alımı veya iş kolu değişikliği) tekrar yapılması gerekir. Etkin bir risk analizi, sadece yasal uygunluğu sağlamakla kalmaz, aynı zamanda işletmelerin güvenli bir çalışma ortamı oluşturmasına da yardımcı olur.

Risk analizi süreci, iş yerinde var olan ya da olası tehlikelerin sistematik bir şekilde belirlenmesi ve bu tehlikelerin neden olabileceği risklerin değerlendirilmesiyle başlar. Bu süreç planlı, belgeli ve sürekli olmalıdır. Hedef, iş kazaları ve meslek hastalıklarını önlemek için gerekli önlemlerin belirlenmesidir. İlk adım olarak iş yerinin genel durumu ve faaliyet alanı göz önünde bulundurularak risk grupları belirlenir. Daha sonra, her iş istasyonu ve çalışma alanı tek tek incelenerek fiziksel, kimyasal, mekanik, psikososyal ve ergonomik risk faktörleri analiz edilir. Tehlikelerin belirlenmesinin ardından, bu tehlikelerin gerçekleşme ihtimali ve olası sonuçlarının şiddeti puanlanır. Bu değerlendirme sonucu her risk için bir “risk puanı” elde edilir. Elde edilen puanlara göre öncelik sırası belirlenir ve yüksek risk içeren alanlara müdahale öncelikli olarak planlanır. Hazırlanan risk analiz raporu, alınacak önlemleri ve yapılması gereken iyileştirme çalışmalarını da kapsar. İşyeri yönetimi, bu analiz doğrultusunda güvenlik önlemlerini hayata geçirmekle yükümlüdür. Ayrıca, risk analizinin belirli periyotlarla güncellenmesi ve çalışanlara sonuçların bildirilmesi gerekir. Risk analizi, sadece yasal bir gereklilik değil; aynı zamanda çalışan sağlığını korumanın ve işletme güvenliğini sağlamanın temel yollarından biridir.