Kuduz
Kuduz Hastalığı, et yiyen hayvanların çok kez tükürük bezlerinde bulunan, çoğunlukla salyadan yaraya bulaşan ve bu yolla meydana gelen bir virüs ensefalitidir. Tüm sıcak kanlı hayvanlar kuduz virüsü ile enfekte olabilirler, ancak hayvanlar kuduz virüsüne karşı aynı oranda hassas değildirler.
Örneğin kurtlar, tilkiler, çakallar ve yarasalar en hassas grubu oluştururken, köpekler kuduz hassasiyeti bakımından orta hassas grupta yer alırlar. Ancak köpekler, dünyanın hala pek çok yöresinde özellikle gelişmekte olan ülkelerde kuduzun bulaşmasındaki en önemli aracılardır. Etkeni ve patogenezi yaklaşık yüz yıl önce belirlenmiş olmasına rağmen kuduz, bugün için de öldürücü bir hastalıktır. Literatürde kuduz klinik tablosu geliştikten sonra kurtulduğu bildirilen 3 vaka vardır, ancak bunların da tanısı hakkında şüpheler bulunmaktadır
Hangi hayvanlar bu virüsü taşır ?
Hastalığın rezervuarı olarak pek çok vahşi ve evcil hayvan sayılabilmektedir. Ancak gelişmekte olan ülkelerde en önemli rezervuar köpekler olarak bilinmektedir. Kedi, sığır, rakun, tilki gibi hayvanlarla da bulaşabilir
Kuluçka süresi denilen hastalık tablosu ne kadar sürede ortaya çıkar ?
Genellikle 3 – 8 haftadır. Nadir olmakla beraber en kısa kuluçka süresi 4 gün en uzun 19 yıl olarak bildirilen vakalar vardır. Ancak bu süre alınan virüs miktarına, virüsün hastalık yapma gücüne, ısırık yada yaranın beyne olan yakınlığına, yaranın büyüklüğüne, ısırılan yerdeki koruyucu materyal veya elbise bulunmasına göre değişmektedir.
Beni ısıran hayvanda bulaştırıcılık, hayvanda kuduz belirtileri başlamadan ne kadar süre önce başlayabilir?
Köpek ve kedilerde, kuduz tablosu dediğimiz saldırgan tablo ve suya yaklaşamama başlamadan 3-7 gün önce bulaştırıcılık başlar ve hastalık belirtileri olduğu sürece bulaştırıcılık devam eder.
İnsanlara kuduz mikrobu bulaşınca hangi şikayetler ortaya çıkar ?
Halsizlik, ateş, baş ağrısı, iştahsızlık, bulantı, boğaz ağrısı, aşırı halsizlik gibi tüm hastalıklarda görmüş olduğumuz şikayetler gelişir. Hastanın ilk şikayetleri ısırılma bölgesinde ve o bölgenin çevresinde gelişen aşırı duyarlılık, uyuşukluk veya hiçbir şey hissedememe olabilir. Hastaların % 50- 80’inde bu şikayetler görülür. Enfeksiyonun ilerlemesi ile hastalarda sinirlilik, aşırı hassasiyet gelişir ve ateş yüksekliği olur. Vücutta istemsiz kasılmalar ve havale tarzı bayılma nöbetleri görülebilir. Zamanla hastalarda uykuya meğil gelişir. Kuduzun karakteristik bulgusu olan sudan çekinme (hidrofobi), yutma ve hatta suyu görmeyle gelişen ağız, yutak ve farinks kaslarının istemsiz kasılması nedeniyle gelişir. Bu ağrılı spazmlar çok hafif uyaranlarla da oluşabilir. Birkaç gün içerisinde hastanın genel durumu bozulur, nabız artar, solunum düzensizleşir ve ateş yükselmeye devam eder. Hastanın uyaranlara verdiği cevap süresi gittikçe azalır ve kas spazmı zamanla kaslarda felç tablosuna yol açabilir. Sonrasında koma ve hızlı ölüm görülür. Hastalığın bütün seyri genellikle 5-6 gün sürer ve ölümle sonuçlanır.
Kuduzdan korunmak için ne yapılabilir?
Kuduz yönünden sürekli risk oluşturan işlerde çalışan kişilerde temas öncesi aşılama, şüpheli ısırık-temas durumlarında ise temas sonrası aşılama uygulanmaktadır.
Temas öncesi proflaksi (aşılama): veteriner hekimler, hayvan bakıcıları, kuduz laboratuarı çalışanları, kuduz olasılığı olan hayvanlarla sık temas eden kişilere, köpek kuduzunun yüksek olduğu bölgelere seyahat edenlere uygulanılır. Omuz bölgesinden kas içine 0., 7., ve 21.(ya da 28.) günlerde toplam üç doz aşı uygulanır.2-3 yılda bir hatırlatma dozu denilen rapel yapılır.
Kuduz şüpheli hayvan ısırdı. En yakın sağlık kuruluşuna gidene kadar ne yapmalıyım?
Tüm ısırık ve tırmık yaraları bol su ve sabunla hemen yıkanmalıdır. Eğer bulunabilirse iyot, povidone-iodine gibi pansumanlarda kullanılan yara yerine uygulanılabilir.
Kuduz şüpheli hayvan ısırınca hastanede bana ne gibi uygulamalarda bulunalıcaktır?
Tetanoz aşısı ısırma vaklarının çoğunda yapılmaktadır. Eğer şüpheli hayvan kaçmamış veya sahibi var ise 10 gün süre ile takibinin yapılması istenilecektir. 0., 3,. 7. günlerde toplam 3 doz kuduz aşısı yapılacaktır. Hayvan kaçmış veya şüphe varsa 14., ve 28. günlerde olmak üzere toplam5 doz aşı yapılır. Büyük ve başa yakın yarası olanlarda immunglobulin dediğimiz özel aşılar uygulanılır. Derin ve geniş yaralanmalarda kozmetik faktörler ve enfeksiyon riski değerlendirilerek gerekiyorsa yara çevresine kuduz immünglobulini yapıldıktan sonra yaralar dikilebilir. Enfeksiyon riski değerlendirilerek uygun antibiyotik verilebilir.
Hamileyim ve köpek ısırdı. Aşı yapılmasında sakınca varmı ?
Çocuk, erişkin ve gebelerde kuduz bağışıklaması aynı şema ve dozlarla uygulanır.
Aşı yapılırken hangi ilaçlar ile yan etkiler gerçekleşebilir ?
Aşı uygulaması sarısında sıtma tedavisinde kullanılan chloroquin ve diğer antimalaryal ilaçlar ile dikkatli kullanılmalıdır. Kanser nedeniyle kemoterapi ve radyoterapi alan immunsüprese hastalarda aşıya yanıt veremeyebilir.
Kuduz aşısının yan etkileri nelerdir ?
1. Alerjik reaksiyonlar değişik derecelerde gelişebilir. Bu durumlarda bir takım ilaçlar uygulanılabilir.
2. Aşı uygulanılan kolda kızarıklık, şişlik, ağrı gelişebilir. Bu durumda diğer koldan aşılamaya devam edilir. Şişme ve kızarıklık gelişen kolda bir takım ilaçlar ile tedavi edilir.
Acıbadem Kocaeli Hastanesi Enfeksiyon Bölümü konu ile ilgili dikkat edilmesi gerekenleri aktarırken,herhangi bir kuduz vakasında tüm sorular için 444 55 44 nolu telefonun aranabildiğini belirttiler.
